Co znajdziesz w artykule?
Wczoraj Komisja Europejska przedstawiła projekt Budżet UE na lata 2021-2027. Ogółem budżet ma wynosić blisko 1,1 biliona euro; dodatkowo państwa członkowskie powinny mieć do dyspozycji 750 mld euro w grantach i pożyczkach w ramach instrumentu ożywienia gospodarczego w związku z pandemią koronawirusa.
40 miliardów na ekostrategie
Nowością w propozycji KE jest zwiększenie Funduszu Sprawiedliwej Transformacji do 40 mld euro, by pomóc państwom członkowskim w przyspieszeniu osiągnięcia neutralności klimatycznej. (Oznacza to duże wzmocnienie – o 32,5 mld euro – bo w styczniowej propozycji budżet Funduszu miał wynosić 7,5 mld euro na siedem lat). Komisja Europejska zakładała wówczas, że mechanizm sprawiedliwej transformacji (Fundusz ma być jego częścią), będzie finansowym ramieniem Europejskiego Zielonego Ładu (czyli min tak ostatnio niepokojących polskich rolników strategii: „Od pola do stołu” oraz „Na rzecz zachowania bioróżnorodności” – przyp. red.), co pozwoli zmobilizować ogromne środki, aby wesprzeć przemiany w UE na drodze do neutralności klimatycznej.
https://agroprofil.pl/p/prenumerata-magazynu-agroprofil-12miesiecy/
Wzmocnienie Funduszu Rolnego
Inna propozycja KE to zwiększenie budżetu Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich kwotą 15 mld euro w celu wsparcia obszarów wiejskich w dokonaniu niezbędnych zmian strukturalnych w kontekście Europejskiego Zielonego Ładu. Projekt zakłada również ustanowienie nowego programu zdrowotnego EU4Health, aby wzmocnić bezpieczeństwo zdrowotne i przygotować się na przyszłe kryzysy zdrowotne. Ta składowa budżetu będzie wynosiła 9,4 mld euro.
Komisja Europejska zaproponowała też w Instrument Odbudowy i Odporności w wys. 560 mld euro, który zapewni wsparcie finansowe dla inwestycji i reform, w tym tych związanych z Europejskim Zielonym Ładem i nowymi technologiami. Wsparcie w ramach instrumentu, w tym kredytowe, będzie dostępne dla wszystkich państw członkowskich, ale koncentrowane się będzie na tych krajach, które zostały najbardziej dotknięte kryzysem.
Czy Unia się zadłuży?
Projekt budżetu zakłada też kilka nowych źródeł finansowania wydatków UE, w tym zasoby oparte na systemie handlu pozwoleniami na emisję gazów cieplarnianych ETS, podatku cyfrowym, podatku od dużych firm, a także węglowej opłacie granicznej.
Dodatkowy element to wynoszący 750 mld euro instrument na rzecz odbudowy, na który miałyby się składać kredyty i granty. Kredyty KE będzie zaciągała na rynkach finansowych. Miałaby one być spłacane w latach 2028-2058 z dodatkowych dochodów unijnych.
11,5 miliarda euro na dziś
Ponadto, aby jak najszybciej udostępnić fundusze w celu zaspokojenia najpilniejszych potrzeb, KE proponuje zmianę obecnych wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020, aby udostępnić dodatkowe 11,5 mld euro już w tym roku.
KE proponuje też 55 mld euro na uzupełnienie obecnych programów polityki spójności do 2022 r. w ramach nowej inicjatywy REACT-EU. Środki te mają zostać przyznane „w zależności od nasilenia społeczno-ekonomicznych skutków kryzysu”, w tym poziomu bezrobocia młodzieży i dobrobytu państw członkowskich.
Dla wszystkich przedsiębiorców
KE przedstawiła też propozycje mechanizmów wsparcia dla sektora prywatnego. Proponuje nowy instrument wsparcia finansowego europejskich firm w sektorach, regionach i krajach najbardziej dotkniętych sytuacjami kryzysowymi. Mógłby on zacząć działać od 2020 r. i dysponować budżetem w wys. 31 mld euro, co ma na celu zbudowanie dźwigni finansowej w wys. 300 mld euro na wsparcie przedsiębiorstw ze wszystkich sektorów gospodarki.
Wzmocniony do poziomu 15,3 mld euro, ma być również program InvestEU, ważny europejski program inwestycyjny, tak aby zmobilizować prywatne inwestycje w projekty w całej Unii. W InvestEU ma być też wmontowany nowy instrument inwestycji strategicznych w celu wygenerowania inwestycji w wysokości do 150 mld euro i w efekcie zwiększenia odporności sektorów strategicznych, zwłaszcza tych związanych z transformacją ekologiczną (Nowy Zielony Ład) i cyfrową.
Zielone technologie i praworządność
Program finansowania badań i nauki „Horyzont Europa” ma zostać zwiększony do kwoty 94,4 mld euro w celu sfinansowania kluczowych badań w dziedzinie zdrowia, zielonych technologii i cyfryzacji. KE podtrzymała również swoją propozycję powiązania wypłaty unijnych funduszy z przestrzeganiem praworządności. Komisja zaapelowała też do krajów członkowskich, aby osiągnęły porozumienie w sprawie budżetu do końca lipca br. Do tematu budżetu UE z pewnością powrócimy. Szczególnie, że budzi on protesty polskich środowisk i organizacji rolniczych, mocno zaniepokojonych planami wyłączenia sporych obszarów rolnych spod intensywnej produkcji, a także zmniejszenia zastosowania dotychczasowych środków ochrony roślin.
Tekst przygotował: Robert Gorczyński
Źródło: KE
