Co znajdziesz w artykule?
Zainteresowanie uprawą słonecznika na ziarno rośnie z roku na rok. Jak prawidłowo uprawiać słonecznik? Kluczowe jest odpowiednie przygotowanie stanowiska, termin siewu, nawożenie oraz ochrona.
Uprawa słonecznika – nakłady
W okresie kuriozalnie wysokich i galopujących cen nawozów, paliw, środków ochrony roślin uprawa rzepaku nawet, kiedy cena w skupie wynosi powyżej 3 tysięcy za tonę może stać się nieopłacalna. W takich okolicznościach poszukujemy nisko nakładowych i niezawodnych gatunków, których ceny w skupach stają się rozsądniejsze. Idealnym przykładem takiej uprawy jest słonecznik na ziarno.
Na jakich glebach można siać słonecznik?
Jedną z takich roślin jest właśnie słonecznik oleisty z przeznaczeniem zbioru na ziarno. Słonecznik w sezonie 2021 osiągnął całkiem rozsądne plony, nawet na glebach lekkich. W takich warunkach klimatyczno-glebowych rzepak czy pszenica nie jest w stanie zapewnić odpowiednich plonów przy galopujących cenach środków do produkcji. Dużym atutem uprawy słonecznika jest jego tolerancja okresowych niedoborów wody. Wynika to z powodu grubej i omszonej skórki, jaką wytwarza słonecznik.
Wymagania wodne słonecznika
Nie oznacza to jednak, że bez wody słonecznik zaplonuje. Najwięcej wody potrzebuje podczas tworzenia pąków kwiatowych i kwitnienia, co ma najczęściej miejsce w lipcu. Ważne jest, aby podczas kwitnienia była słoneczna pogoda, co korzystnie wpływa na zapylenie kwiatów i zawiązywanie niełupek.
Odczyn i klasa bonitacyjna gleby pod uprawę słonecznika na ziarno
Pamiętajmy, że słonecznik toleruje średnie i słabsze gleby ale odwdzięczy się wyższymi plonami na dobrych i żyznych glebach. Wysokie plony będą osiągalne na stanowiskach zasobnych w próchnicę i o uregulowanym odczynie wahającym się między 6,6 a 7,2. Dlatego też najodpowiedniejsze byłyby gleby kompleksu pszennego bardzo dobrego i dobrego.
Szkodliwość ptaków przy uprawie słonecznika – co robić?
W uprawie słonecznika jednym z większych problemów jest szkodliwość ptaków w okresie wschodów oraz podczas dojrzewania nasion ptaków. Można próbować różnymi metodami odstraszać lub zwalczać ptactwo, jednak należy mieć świadomość, że zwierzęta te mogą spowodować bardzo duże straty plonu. Problem z ptakami powoduje, że wielu firm doradza siew na powierzchni nie mniejszej niż 15 ha.
Odmiany słonecznika dostosuj do warunków na polu
Wiele lata temu nie było jeszcze szerokiego wyboru odmian dostosowanych do warunków wielu rejonów kraju. Natomiast wraz z biegiem czasu, podobnie jak to ma miejsce w kukurydzy hodowcy sprostali oczekiwaniom klientom i praktycznie można dobrać odmiany do prawie każdego rejonu kraju.
Słonecznik ma podobnie jak kukurydza wysokie wymagania cieplne i świetlne. Gatunek ten jest wrażliwy na zacienienie. Niemniej jednak jest wrażliwy na długotrwałe przymrozki, które hamują wzrost roślin, ale dobrze sobie radzi podczas krótkotrwałej obniżki temperatur nawet do -4 st. C.
W ofertach hodowlanych znajduje się wiele odmian o różnej wczesności i właściwościach. Na ogół nasiona słonecznika pakowane są w jednostki siewne. Najczęściej j.s. wynosi 150.000 żywych nasion, norma siewu wynosi 1 j.s/2 ha.
Jakie odmiany słonecznika na ziarno wybrać?
Warto przed zakupem zapoznać się z ofertą odmianową słonecznika wielu hodowli czy firm dystrybucyjnych. W ofercie firmy Wronkowski Anna Wronkowska w nowy sezonie są dostępne następujące odmiany z różnych hodowli. Z hodowli MAS Seeds polecane są SULFONOR, MAS 83.SU, MAS 85.SU, ponadto z Limagrain – LG 53.77, LG 50.455 CLP oraz z Saaten Union – SU Velko, SU Australia, SU Driver CL.
Odmiany słonecznika w technologii ClearField i Express
Nowa odmiana Sulfonor charakteryzuje się wczesnością kwitnienia i dojrzewania oraz zawartością oleju na poziomie 45-47%. Jej wysoka odporność na wyleganie (ocena 9 na 9!) powoduje łatwy zbiór. Posiada gen odporności na mączniaka – RM9. Średniowczesny MAS 83.U ma wysoki wigor początkowy i charakteryzuje się odpornością na substancję tribenuron metylowy co powoduje łatwiejsze odchwaszczanie. Tę samą odporność na substancję ma MAS 85SU, przy czym jest to odmiana o średniopóźnym kwitnieniu.
Odmiana LG 53.77 jest jedną z najwcześniejszych odmian z grupy bardzo wczesnych. Wyróżnia się wieloma cechami, wśród których na uwagę zasługują wyjątkowy wigor wiosenny, dobry profil zdrowotnościowy oraz bardzo krótki okres wegetacji. Odmiana daje stabilny i wysoki plon, w krótkim okresie wegetacyjnym oraz bezpieczny zbiór z o niskiej wilgotności nasion.
Kolejna odmiana słonecznika to LG 50.455 CLP, czyli jedna z najnowszych odmian słonecznika w na rynku europejskim. Odmiana mieszańcowa o bardzo wysokim potencjale plonowania i wysokiej zawartości oleju. Odmiana charakteryzuje się bardzo dobrą zdrowotnością roślin w szczególności wysoką odpornością na mączniaka rzekomego, Orobanche cumana iClearfield Plus. Odmiana bardzo dobrze znosi stres suszy i wysokie temperatury, dobrze sprawdza się na słabszych stanowiskach.
W ofercie hodowlanej Saaten Union znajdują się odmiany średnio-wczesny mieszaniec SU Velko, SU Australia i SU Driver CL. SU Velko jest to mieszaniec odporny na Orobanche sp. o średnio-wysokich roślinach o bardzo dobrej odporności na wyleganie i o pośrednim nachyleniu koszyczka. Cechuje ją bardzo dobra odporność na choroby w tym odporność na wszystkie znane rasy mączniaka rzekomego.
Słonecznik SU Driver CL to średnio-wczesny mieszaniec Clearfield, tolerancyjny na herbidyd z rodziny imidazolin (Imazamox), wyróżnia go dobra zdrowotność roślin oraz odporność na wszystkie znane rasy mączniaka rzekomego.
Odmiana SU Australia wyróżnia się przede wszystkim bardzo szeroką odpornością na obecne rasy zarazy słonecznika Orobanche sp. (A-G) a także wczesnym kwitnieniem i bardzo wczesną dojrzałością. Cechuje ją bardzo wysoki plon nasion i oleju, rośliny są średnio-wysokie, odporne na wyleganie o pośrednim pochyleniu koszyczka.
Praktycznie ostatnie lata dowodzą, że każda hodowla prędzej czy później będzie miała w swojej ofercie nasiona słonecznika dlatego warto poszukać wyspecjalizowanych firm nasiennych i skontaktować się z działem handlowym firmy Wronkowski Nasiona z zapytaniem o dobór odmian słonecznika do rejonu uprawy.
ZOBACZ RÓWNIEŻ: Dobre wyniki finansowe Grupy Azoty
Nawożenie pod słonecznik – jakie dawki?
Odpowiednie nawożenie azotem jest niezwykle ważne w uprawie każdego gatunku w tym także słonecznika. Podstawą przy nawożeniu o głównym powodem możliwości oszczędności jest nawożenie w oparciu o wyniki analiz glebowych oraz uregulowany odczyn gleby. Właściwy odczyn gleby to większa efektywność nawożenia.
Termin siewu – kiedy siać słonecznik na ziarno?
Wysiew słonecznika powinien mieć miejsce dopiero, gdy gleba na głębokości ok. 5 cm zostanie ogrzana do 7-8°C. Dzięki temu możemy uniknąć nierównych i opóźnionych wschodów. W warunkach pogodowo-klimatycznych naszego kraju, zbiór przypada na okres w pierwszej połowie września. Należy pamiętać, że podczas opóźniania zbioru, roślina może zostać porażona przez patogeny, co znacznie obniży zysk z uprawy słonecznika.
Ile można zarobić na uprawie słonecznika?
Kierując się opłacalnością uprawy danego gatunku należy w pierwszej kolejności brać pod uwagę popyt na dane nasiona. Bardzo duże zapotrzebowanie w danym sezonie nie oznacza, że powtórzy się ono w następnym. Wówczas można nie ma popytu ani ceny. Warto rozeznać się w rynku zbytu, w tym przypadku kto kontraktuje albo skupuje z wolnego rynku nasiona słonecznika. Niemniej słonecznik w ostatnich latach cieszy się coraz większym zainteresowaniem także przez podmioty skupujące.
Należy pamiętać, że potentatem w uprawie słonecznika jest Ukraina. W 2020 r. w tym kraju uprawiano ponad 6,3 mln ha (dane RDMEU). W Polsce, wg wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich za 2020 r., powierzchnia uprawy słonecznika zwyczajnego wynosiła ponad 8300 hektarów. Czy będzie produkcja się zwiększała? Duże zainteresowanie nasionami i odmianami wskazuje, że ma szanse zagościć na większych areałach w najbliższych latach.
