Co znajdziesz w artykule?
Poplony ścierniskowe – jakich jest klucz do sukcesu w ich uprawie? Bioróżnorodna i zbilansowana mieszanka oparta na sprawdzonym materiale siewnym. Zachęcam do zapoznania się z krótką charakterystyką gatunkową oraz polecanymi produktami firm.
Mieszanki poplonowe własnej kompozycji
Rolnicy wysiewający poplony ścierniskowe komponują najczęściej mieszanki w własnym gospodarstwie. Ten sposób jest, jednak obarczony dużym ryzykiem. Nie sposób ułożyć odpowiednio zbilansowaną mieszankę w oparciu o nasiona z własnego rozmnożenia lub co gorsza z nieznanego źródła.
Brak danych o masie tysiąca nasion i zdolności kiełkowania mogą skutkować zredukowanymi wschodami i obsadą, wówczas nie uzyskamy zamierzonych efektów. Dodatkowo w takim materiale mogą znajdować się gatunki obce, w tym chwasty mogące wzbogacić glebowy bank nasion. To fakt często bagatelizowany, lecz bardzo ważny, szczególnie w czasach, gdy rosną odporności, a ilość dostępnych herbicydów znacząco się kurczy.
Postaw na gotowe i sprawdzone mieszanki na poplon ścierniskowy
Wiele firm nasiennych posiada w swojej ofercie bogate mieszanki międzyplonowe dostosowane do indywidualnych potrzeb. Odpowiednia kompozycja i sprawdzony materiał siewny pozwolą uzyskać zamierzone i wymierne efekty. W skład produktów wchodzi wiele gatunków roślin mających duże znaczenie dla gleby i roślin następczych.
Koszt gotowej mieszanki mieści się w granicach 250-500 zł na hektar. To na prawdę nie są kolosalne pieniądze zważając na jakość materiału!
Tabela przykładowych mieszanek poplonowych oferowanych przez firmy nasienne
Termin siewu ma znaczenie
Siew międzyplonu ścierniskowego powinien być wykonany możliwie jak najwcześniej, wkrótce po zbiorze plonu głównego. Aby uzyskać plon zielonej masy, np. 135-170 dt/ha, rośliny międzyplonowe potrzebują 70-90 dni okresu wegetacji. Termin siewu zależy, jednak najczęściej od gatunków w mieszance:
– wczesny siew, do 25 lipca: łubin żółty, łubin wąskolistny, bobik, groch siewny i pastewny, wyka jara i seradela, bobowate na zielonkę, słonecznik, kapusta pastewna;
– średnio późny siew, do 5 sierpnia: rzepak ozimy lub jary, rzepik, rzodkiew oleista, gorczyca biała
– późny siew, do 15 sierpnia: rzodkiew oleista, gorczyca biała, facelia
Poplony ścierniskowe – gatunki
Gorczyca biała
Gorczyca biała wytwarza bujną biomasę nadziemną o wysokości 100-200 cm. Posiada głęboki korzeń palowy wsparty bocznymi rozgałęzieniami. Silnie reaguje na długość dnia, dlatego korzystniejsze są późniejsze terminy siewu. Wysiewana na glebach średnich i ciężkich. Wymarza, jednak w przypadku łagodnych zim potrafi przetrwać do wiosny. Doskonale zakrywa glebę i tłumi chwasty.
Odmiany mątwikobójcze redukują populację nicieni. Nie zaleca się jej wysiewu w płodozmianach z rzepakiem lub innymi roślinami kapustowatymi.
Facelia błękitna
Facelia błękitna posiada korzeń palowy sięgający 60-150 cm przerastający gęsto profil glebowy. Tworzy biomasę o wysokości około 70 cm, która po zakończeniu wegetacji dobrze się kruszy i rozdrabnia. Jej szybkie tempo wzrostu pozwala na późniejsze wysiewy, nawet we wrześniu. Doskonale osłania glebę tłumiąc przy tym chwasty. Rośliny wymarzają przy temperaturze -8ºC. Polecana na wszystkie stanowiska. Toleruje gleby suche i kwaśne, jednak potrzebuje ciepła oraz wilgoci. Facelia jest neutralna w płodozmianie i nie przenosi agrofagów zagrażajacych innymi gatunkom uprawnym. Wspomaga mikoryzę oraz rozkłada trudno dostępne formy fosforu. Unikana przez szkodniki będąc przy tym doskonałym pożytkiem dla pszczół.
Rzodkiew oleista
Rzodkiew oleista posiada głęboko sięgający korzeń palowy z silnie rozwiniętymi rozgałęzieniami. Osiąga wysokość 100-150 cm wytwarzając bujną biomasę i wprowadzając do gleby znaczne ilości materii organicznej. Wymaga gleb dobrych i zasobnych w składniki pokarmowe. Dobrze znosi niskie temperatury, jednak wymarza poniżej -6 °C. Toleruje późne siewy. Poprawia znacząco strukturę gleby. Redukuje populację nicieni w tym mątwika burakowego. Podobnie jak gorczyca nie powinna być uprawiana w płodozmianach z innymi kapustowatymi.
Groch pastewny i siewny
Grochy charakteryzują się najszybszym tempem wzrostu spośród bobowatych grubonasiennych. Wytwarzają biomasę o wysokości 70-120 cm. Posiadają palowy system korzeniowy z licznymi korzeniami bocznymi, przerastający gęsto warstwę orną. Zalecane na gleby dobre i bardzo dobre zasobne w składniki pokarmowe. Ich wigor i początkowe tempo wzrostu są lepsze niż w przypadku łubinów, więc dosyć szybko pokrywają powierzchnię gleby. Wiążą azot atmosferyczny i są dobrym łamaczem płodozmianu.
Gryka zwyczajna
Gryka wytwarza zdrewniałą łodygę o wysokości 30-80 cm. Korzeni się płytko. Szybko rośnie i pokrywa glebę w sprzyjających warunkach. Posiada niskie wymagania stanowiskowe, nie lubi gleb ciężkich oraz nadmiernie uwilgotnionych. Szybko zakwita mogąc wydać nasiona jeszcze jesienią. Gatunek ciepłolubny nie tolerujący niskich temperatur, przymrozków oraz ekstremalnych susz. Polecana zwłaszcza w płodozmianach z dużym udziałem zbóż.
Ogranicza występowanie niektórych chwastów takich jak tasznik pospolity, rumian polny czy wilczomlecz. Rozkłada trudno dostępny fosfor i wapń. Neutralna w płodozmianie, nie przenosi chorób grzybowych. Jest dobrym pożytkiem dla pszczół.
Ramtil (olejarka abisyńska)
Ramtil posiada palowy system korzeniowy i wytwarza biomasę nadziemną o wysokości do 180 cm. Niewymagający odnośnie stanowiska, sprawdzi się na glebach lekkich i średnich. Wrażliwy na mróz. Podatny na zgorzel i zgniliznę twardzikową, należy to uwzględnić w płodozmianie z rzepakiem lub słonecznikiem. Poprawia sprawność roli na skutek ocienienia gleby oraz wspomaga mikoryzę.
Koniczyna aleksandryjska
Koniczyna aleksandryjska może osiągnąć 150 cm wysokości. Posiada średnio głęboki korzeń palowy z niewielką ilością bocznych rozgałęzień. Charakteryzuje się szybkim tempem wzrostu i silną konkurencyjnością. Wnosi do gleby średnio 12-13 dt s.m. na hektar. Wrażliwa na chłody i przymrozki. Preferuje gleby ciężkie, niezbyt suche i o uregulowanym odczynie. Wiąże azot atmosferyczny i jest dobrym pożytkiem dla pszczół.
Len oleisty
Len oleisty posiada palowy korzeń z dobrze wykształconymi rozgałęzieniami bocznymi. Rośliny osiągają wysokość 80-120 cm korzystnie tłumiąc chwasty. Wrażliwy na zagęszczoną i zamuloną glebę. Ma niskie zapotrzebowanie na wodę i toleruje okresowe susze. Wrażliwy na mróz poniżej -5 °C. Rozpuszcza krzem oraz wspomaga mikoryzę.
Łubiny
Łubiny posiadają silny i mocno rozgałęziony palowy korzeń z widocznymi brodawkami. Preferują gleby średnie jak i słabsze. Kiełkują przy odpowiednim uwilgotnieniu gleby i cechują się wolnym początkowym tempem wzrostu. Wrażliwe na susze w okresie późnego lata. Posiadają wysoką zdolność rozpuszczania pierwiastków w glebie odblokowując szczególnie niedostępne formy fosforu. Wymarzają pozostawiając łatwe w zagospodarowaniu resztki. Wiążą azot atmosferyczny i doskonale meliorują głębsze warstwy gleby poprawiając jej strukturę. Są wysokowartościowym przedplonem dla wszystkich gatunków uprawnych.
Rzodkiew głębokorzeniąca
Rzodkiew głębokorzeniąca wytwarza bardzo gruby korzeń palowy oraz nie dużą rozetę nadziemną. Szybko kiełkuje i rośnie. Wymaga gleb dobrych i bardzo dobrych. Przy ujemnych temperaturach i odpowiednim przemarznięciu gruntu wymarza. Doskonale spulchnia profil glebowy. Pozostawia szczeliny w glebie tworząc dobre warunki dla rośliny następczej ułatwiając podsiąk wody z warstwy podornej.
Słonecznik zwyczajny
Słonecznik posiada głęboki korzeń palowy sięgający nawet 3 m i osiąga wysokość średnio 2 m. Ma niskie wymagania glebowe, jednak preferuje stanowiska średnie i ciężkie. Gatunek ciepłolubny bardzo wrażliwy na niskie temperatury i przymrozki. Wymarza pozostawiając zdrewniałą łodygę z koszyczkiem. W mieszance z gatunkami o wiotkiej łodydze stanowi dobrą podporę. Istotnie poprawia sprawność gleby wprowadzając dużą ilość materii organicznej. Działa fitosanitarnie i niweluje wiele chwastów np. komosę białą. Wspomaga mikoryzę i jest dobrym pożytkiem dla pszczół.
Seradela siewna
Seradela posiada silny i długi korzeń palowy z mocnymi rozgałęzieniami bocznymi i wytwarza cienką, wiotką łodygę dorastającą do 30-50cm. Ma niskie wymagania cieplne oraz glebowe. Dobrze znosi jesienne spadki temperatury nawet do –5 °C, nie straszne są jej również duże wahania temperatur. Poprawia sprawność roli i wiąże azot atmosferyczny.
Wyka jara
Wyka jara wytwarza wiele drobnych korzeni i osiąga wysokość 50-120 cm. Ma niskie wymagania klimatyczne i glebowe. Wrażliwa na suszę. Rośnie szybko i zacienia powierzchnię gruntu. Poprawia strukturę gleby i jej sprawność. Wiąże azot atmosferyczny i sprzyja antybiozie zwalczając przy tym m.in. parcha ziemniaka.
Owies siewny i szorstki
Owies osiąga wysokość 60-150 cm. Ma niskie wymagania glebowe, jednak jest wrażliwy na suszę. Wydzieliny korzeniowe (kumaryna, skopoletyna) zapobiegają rozprzestrzenianiu się zgorzeli podstawy źdźbła (Gaeumannomyces graminis). Przerywa rozmnażanie wielu szkodników zbożowych i nicieni, a także redukuje wiele chorób grzybowych.
