czwartek, 28 marca, 2024
spot_img

Rząd pomaga czy walczy o głosy?

spot_img

Gdy po 1989 roku na fali przemian ustrojowych likwidowano Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR-y), nikt chyba nie podejrzewał, że tego rodzaju jednostki, a ściślej, to co po nich pozostało, stanie się przyczyną poważnych rozdźwięków na obecnej polskiej wsi. A na konflikcie tym swój polityczny kapitał zbijać będą politycy. 

Nikt nie chciał tej ziemi?

Żeby dobrze zrozumieć podłoże problemu należy cofnąć się do roku 1989-tego i do wczesnych lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, kiedy to przejmowanie popegeerowskiej ziemi i obiektów nie cieszyło się większym zainteresowaniem indywidualnych rolników. Mimo, że ówczesne Rządy podejmowały inicjatywy mające zachęcić rolników do przejmowania popegeerowskiej ziemi, a także do organizowania się w nowego typu podmioty i spółdzielnie. 

Szczególną aktywnością na tym polu wykazał się Gabriel Janowski, ówczesny Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w Rządzie Premiera Jana Olszewskiego, który podczas wielu spotkań z rolnikami w różnych miejscach zachęcał ich do podejmowania tego rodzaju działań. Niestety ze znikomym efektem. W konsekwencji, były już wtedy Premier Tadeusz Mazowiecki, podczas wielu swoich zagranicznych misji przekonywał przedstawicieli zagranicznego kapitału do inwestowania w Polsce. Motywem działań Tadeusza Mazowieckiego była chęć zapobieżenia marnowaniu popegeerowskiej ziemi, która wówczas w przewadze leżała odłogiem. W efekcie, z czasem przedstawiciele zagranicznego kapitału zaczęli zwracać uwagę na możliwość jej zakupu a szczególnie dzierżawy. 

– Dobrze pamiętam atmosferę panującą w tamtym czasie –mówi Grzegorz Brodziak, Dyrektor zarządzający Goodvalley w Przechlewie,. – Docierały do mnie opinie o tym, że w naszym przypadku Duńczycy wytrzymają tu góra miesiąc i zaczną się wynosić, bo gospodarowanie na popegeerowskiej ziemi się po prostu nie opłaca. A tak w ogóle to nie ma to sensu. Gdy tymczasem mijały lata, a my ciężko pracując po prostu się rozwijaliśmy. 

Gdy zaczęły się dopłaty

Przełom związany z nagłym wzrostem zainteresowania popegeerowską ziemią nadszedł wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Wtedy to nagle okazało się, że w zależności od liczby zagospodarowanych hektarów można otrzymywać bezpośrednie do nich dopłaty. 

Zabrali polską ziemię? 

I wtedy – jak zauważa Grzegorz Brodziak, Dyrektor zarządzający Goodvalley w Przechlewie,. – dały się słyszeć głosy wyrażające oburzenie tym, że ziemia po dawnych pegeerach trafiła w obce ręce. Pojawiły się nawet hasła w rodzaju: „Tyle Polski, ile ziemi pod pługiem polskiego rolnika”.  

– Ja wiem, że poglądy tego rodzaju zaliczyć można do kategorii poglądów ekstremalnych, związanych z takimi, czy innymi emocjami – stwierdza Grzegorz Brodziak – Prawdziwy problem pojawia się jednak wtedy gdy zaczyna za tym stać prawodawstwo. 

Mowa tu o zapisach uchwalonej w 2011 roku i nowelizowanej później Ustawy o Gospodarowaniu Nieruchomościami Rolnymi Skarbu Państwa, zgodnie z którą dzierżawcy dużych obszarów państwowej, popegeerowskiej ziemi zobowiązani byli do zwrotu Skarbowi Państwa 30 procent dzierżawionej ziemi. I to pod rygorem naliczenia wysokich czynszów karnych, a przede wszystkim pod rygorem braku możliwości przedłużenia umów, czyli faktycznie zwrotu całości ziemi po wygaśnięciu umów czasowych, a także pozbawienia dzierżawców prawa do jej pierwokupu. 

Dotyczy też Polaków

– Problem z tymi zapisami jest wieloaspektowy – wyjaśnia Grzegorz Brodziak, Dyrektor zarządzający Goodvalley w Przechlewie,. – Po pierwsze, potraktowano tu wszystkich większych dzierżawców jednakowo. Tak samo zmuszono do redukcji potencjału podmioty, które bardzo dobrze prosperują, zatrudniają wielu pracowników, czyli mieszkańców wsi, przynoszą dochody z podatków między innymi dla gminnych samorządów. Podmioty, które podejmują też szereg działań korzystnych dla lokalnych społeczności zrównano z podmiotami rzeczywiście słabo prosperującymi. Mało tego, w wielu przypadkach prawodawstwo to dotyczy też podmiotów, w których nie ma zagranicznego kapitału, a stworzyli je i rozwijają tylko Polacy. Podważa to zatem ów mit o „odbieraniu polskiej ziemi niepolakom”.

Redukcje po redukcjach?

Na tym nie koniec. Zdarzały się bowiem przypadki, że przedsiębiorstwa rolne dostosowywały się do prawnych wymogów i oddawały 30 procent ziemi, ograniczały swoje możliwości, zwalniały ludzi, ale niestety nie zapobiegało to dalszym roszczeniom prawnym państwa w związku z nowelizacjami ustaw. 

– W swej istocie to zmiana reguł podczas gry – mówi Grzegorz Brodziak, Dyrektor zarządzający Goodvalley w Przechlewie,. – Dziwić może też postawa władz. Przypomnę, że kiedy w 2011 roku, za rządów koalicji PO-PSL uchwalano ustawę, to ówczesna opozycja, czyli Prawo i Sprawiedliwość oświadczało, że to niesprawiedliwe i że za ich rządów to się zmieni. Niestety tak nie jest. I więcej, obecne władze nie przejawiają woli zmian. Redukcje są nadal w mocy. 

Muszą zwalniać ludzi

Redukcja powierzchni rolnej podmiotów gospodarujących na popegeerowskiej ziemi rodzi konieczność ograniczenia działalności, utraty dochodów, a przede wszystkim prowadzi do zwalniania ludzi z pracy. Niestety często są to dawni pracownicy PGR-ów, których dzielą 2-3 lata do emerytury. I którzy na dodatek już kiedyś doświadczyli popegeerowskiego bezrobocia. W ludziach tych rodzi się więc poczucie podwójnej krzywdy. 

Czy Rząd chce podziału?

Na powyższe nakłada się obecna, mocno akcentowana strategia Rządu pod kierownictwem Prawa i Sprawiedliwości, który to popierając oficjalnie małe i średnie rodzinne gospodarstwa rolne, poprzez odbieranie większym podmiotom dzierżawionej ziemi, chce doprowadzić do powiększenia ich areału. I przez to np. zwiększyć ich dochody z unijnych dopłat. 

– Kłopot jednak polega na tym, że dość często zdarza się, że w jednej wsi czy gminie, żyją obok siebie rolnicy indywidualni, którzy pragną pozyskiwać państwowe dzierżawy i ludzie zwolnieni z pracy w konsekwencji redukcji powierzchni użytków większych podmiotów. Daje to podłoże do dużych napięć na wsi. A jeśli ma to związek z próbami pozyskiwania głosów jednej grupy kosztem drugiej, to niestety jest to naganne – zastanawia się Grzegorz Brodziak, Dyrektor zarządzający Goodvalley w Przechlewie. 

Czy jest jakieś wyjście? 

– Szansę na korzystne dla wszystkich działanie w obecnych warunkach dostrzegam w zmianie podejścia do spraw wsi i w dostrzeżeniu w niej wspólnoty wszystkich mieszkańców. Szansą jest także przewidziana przez obecne przepisy organizacja Ośrodków Produkcji Rolnej – podsumowuje Dyrektor Grzegorz Brodziak. – W naszym przypadku, ponieważ nie przekazaliśmy państwu 30 procent powierzchni ziemi dzierżawionej w ramach ponad 20 umów, ich wygaśnięcie nastąpi za 3 lata. Nie czekamy jednak na ostatnią chwilę by zapytać co dalej? W 2019 roku podjęliśmy rozmowy z rolnikami indywidulanymi z okolic, w których te leżą te ziemie. I nagle okazało się, że chcą oni z nami rozmawiać. Bo się na przykład wyjaśniło, że żony rolników są pracownicami naszych podmiotów, bo pracują w nich też dorosłe dzieci rolników. A nikt nie chce przecież tracić pracy. I tak dalej… i tak dalej… 

Kooperacja OPR i rolników    

W efekcie Firma Goodvalley doszła do porozumienia z rolnikami indywidualnymi, że po wygaśnięciu umów, na miejscu dotychczasowych podmiotów wchodzących w skład firmy powstaną Ośrodki Produkcji Rolnej. Natomiast państwowa ziemia dzierżawiona w przyszłości przez okolicznych rolników zostanie powiązana z nimi kontraktami. 

– Chodzi o to by dobrowolnie współpracować dla ogólnej korzyści, a wtedy znajdzie się jakaś rada i dobre dla wszystkich rozwiązanie – podsumowuje Grzegorz Brodziak, Dyrektor zarządzający Goodvalley w Przechlewie,.  

A czego chcą władze? 

Pytanie tylko: czego chcą rządzący? Bo jeśli intencją są tylko wyborcze głosy a nie rzeczywista pomoc i rozwój wsi, to przed polskim rolnictwem do normalności jeszcze długa droga. 

Tekst przygotował: Robert Gorczyński 

Źródło: Związek Pracodawców – Dzierżawców i Właścicieli Rolnych
Foto: P
ixabay 

Poprzedni artykuł
Następny artykuł
Robert Gorczyński
Robert Gorczyńskihttps://agroprofil.pl/
Działa na styku: instytucje, organizacje, problemy rolników. Zafascynowany etosem pracy rolnika, tradycjami i kulturą polskiej wsi.

Napisz komentarz

0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

Podobne artykuły

Bieżący Agro Profil

spot_img

Śledź nas

Ostatnie artykuły

Pogoda dla rolników

0
Would love your thoughts, please comment.x