Kurs euro dopłaty bezpośrednie 2024 – kluczowe informacje

W 2024 roku rolnicy mogą spodziewać się mniejszych dopłat bezpośrednich, ponieważ kurs euro osiągnął najniższy poziom od lat. Na dzień 13 września 2024 roku kurs wynosi 4,2883 zł, podczas gdy rok temu, 29 września, wynosił 4,6283 zł. Tak znaczący spadek kursu euro, przy braku oznak osłabienia naszej waluty w nadchodzących tygodniach, wskazuje na niższe dopłaty dla rolników w porównaniu do ubiegłego roku.

Z jakiego dnia kurs euro do dopłat bezpośrednich?

Kurs euro do dopłat bezpośrednich jest ustalany na podstawie wartości euro z ostatniego dnia miesiąca września, czyli 30 września. Państwa, które wypłacają rolnikom dopłaty w walucie innej niż euro, dokonują przeliczenia kwoty pomocy wyrażonej w euro na walutę krajową właśnie według tego kursu. W ten sposób zapewniana jest spójność i precyzyjność przeliczeń dla beneficjentów dopłat.

Jakie zmiany w dopłatach bezpośrednich?

1. Główne zmiany dotyczące warunkowości:

• wprowadzenie częściowej derogacji od normy GAEC 8, obowiązującej na mocy rozporządzenia Komisji (UE) 2024/587 – umożliwiającej rolnikom i innym beneficjentom spełnienie tej normy poprzez przeznaczenie minimalnego udziału co najmniej 4% gruntów ornych na obszary i elementy nieprodukcyjne, w tym grunty ugorowane lub uprawy wiążące azot lub międzyplony. Przy czym międzyplony i uprawy wiążące azot muszą być uprawiane bez stosowania środków ochrony roślin, a współczynnik ważenia w odniesieniu do międzyplonów wynosi 1;
• uzupełnienie definicji nawozów w ramach normy GAEC 4  o każdą inną substancję zawierającą związek lub związki azotu rolniczo wykorzystywaną w celu zwiększenia wzrostu roślinności. Tym samym definicja obejmuje m.in. produkty pofermentacyjne, pozostałości z gospodarstw rybackich, odchody zwierzęce oraz osady ściekowe wchodzące w zakres programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu;
• w przypadku normy GAEC 7 i GAEC 8 – rezygnacja z obowiązku składania oświadczenia na rzecz prowadzenia rejestrów zabiegów agrotechnicznych lub posiadaniu innych dokumentów zawierających m.in. numer działki ewidencyjnej, oznaczenie działki rolnej, informacje o wykonanych zabiegach.

2. Zmiany w zakresie płatności dla młodych rolników:

• odstąpienie od wymogu posiadania przez rolnika ubiegającego się o przyznanie płatności dokumentu potwierdzającego, że podlegał ubezpieczeniu w KRUS;
• ograniczenie wymogu składania oświadczenia w celu ustalenia daty rozpoczęcia działalności rolniczej – tylko w przypadku nieposiadania przez małżonka rolnika numeru PESEL.

3. Zmiana w zakresie płatności związanych z produkcją do zwierząt:

• ograniczenie zakresu informacji koniecznych do weryfikacji zgłoszenia dokonanego w systemie IRZ w celu kwalifikacji zwierzęcia do płatności do danych wynikających z przepisów unijnych.

4. Zmiana dla spółdzielni ubiegających się o płatność redystrybucyjną lub płatność do roślin pastewnych:

• wprowadzenie możliwości złożenia przez spółdzielnię oświadczenia o poddaniu się badaniu lustracyjnemu.

5. Główne zmiany w zakresie ekoschematów obszarowych:
   
   ⇒ w ekoschemacie Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi, w przypadku praktyk:

• Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji oraz Stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo: (i) utrzymano możliwość weryfikacji realizacji praktyk poprzez składanie oświadczenia o wykonaniu praktyk również w kolejnych latach wdrażania ekoschematów, w sytuacji jeżeli rolnik nie będzie mógł wykonać zdjęcia geotagowanego oraz zrezygnowano z obowiązku prowadzenia rejestru; (ii) w odniesieniu do gruntów ornych wprowadzono odstępstwo umożliwiające złożenie oświadczenia lub zdjęcia geotagowanego o wykonaniu praktyk do 30 listopada, jeżeli mają zastosowanie przesłanki, wskazujące na sytuacje uniemożliwiające dokonanie zbiorów lub nawożenia z uwagi na niekorzystne warunki pogodowe, o których mowa w „Programie działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”; (iii) nałożenie na ARiMR obowiązku wzywania rolników w przypadku, jeżeli nie złożyli oświadczenia/zdjęcia geotagowanego na potrzeby realizacji tych praktyk;
   
• Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia w wariancie dotyczącym wapnowania – zrezygnowano z obowiązku składania oświadczenia, że rolnik nie otrzymał decyzji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w sprawie przyznania dofinansowania na zakup nawozu wapniowego;
   
• Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe: doprecyzowano, że w ramach międzyplonów może być stosowana forma jara lub ozima roślin tworzących mieszankę międzyplonu ozimego, a w przypadku wsiewki śródplonowej zrezygnowano z obowiązku składania oświadczenia o dacie zbioru uprawy w plonie głównym na rzecz prowadzenia rejestru zabiegów agrotechnicznych.
  
  ⇒ w ekoschemacie Integrowana Produkcja Roślin doprecyzowano, że płatności są przyznawane również, jeżeli małżonek rolnika prowadzi uprawy roślin zgodnie z metodykami integrowanej produkcji roślin.

6. Główne zmiany w ekoschemacie Dobrostan zwierząt PS WPR:

• nowa płatność dla rolników uczestniczących w krajowych systemach jakości (obecnie są to: system QMP dla bydła rzeźnego i system QAFP dla świń, kurcząt brojlerów i indyków rzeźnych) z tytułu obowiązujących w tych systemach ograniczeń w zakresie stosowania antybiotyków;
• w przypadku realizacji wariantu Dobrostan koni utrzymywanych w systemie otwartym, dopuszczone zostanie utrzymywanie ogierów w pomieszczeniach/budynkach i otrzymanie do nich wsparcia wg stawki dla wariantu Dobrostan koni utrzymywanych w pomieszczeniach lub budynkach;
• obowiązek odbycia jednorazowego, bezpłatnego szkolenia z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków u zwierząt. Rolnik będzie miał możliwość odbyć szkolenie w terminie do dnia 14 marca roku następującego po roku, w którym złożył wniosek poprzez udział w jednej z trzech dostępnych form: (i) ekranowo (samodzielnie poprzez dostęp on-line 24 h/7 dni w tygodniu), (ii) webinarium (on-line z udziałem osoby prowadzącej i transmisji na żywo), (iii) stacjonarnie (w oddziale ODR).

7. Główne zmiany w zakresie interwencji rolno-środowiskowo-klimatycznych:

• złagodzenie warunków i wymogów w ramach Interwencji Bioróżnorodność na gruntach ornych, m.in.: zmniejszenie liczby wymaganych gatunków w mieszance wykorzystywanej do założenia pasa kwietnego (z 10 do 8 gatunków) lub ogródka bioróżnorodności (z 20 do 15 gatunków), zwiększenie maksymalnej szerokości pasa kwietnego (z 9 m do 20 m), rezygnacja z wymogu 50% udziału gruntów ornych w powierzchni wszystkich użytków rolnych w gospodarstwie;
• uproszczenie wnioskowania poprzez wykorzystanie warstw cyfrowych opracowanych przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w ramach interwencji przyrodniczych na obszarach Natura 2000 (w roku 2023 – warstwy GIOŚ dla dubelta i wodniczka, od 2024 r. warstwy GDOŚ dla pozostałych siedlisk i gatunków);
• obniżenie wymaganej min. obsady zwierząt w interwencjach przyrodniczych z 0,5 do 0,3 DJP/ha.

8. Główne zmiany w zakresie interwencji Rolnictwo ekologiczne PS WPR oraz działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014–2020, obejmujących: uprawy na gruntach ornych, uprawy sadownicze oraz TUZ:

• w przypadku interwencji PS WPR oraz działania PROW­ – możliwość zastąpienia  uprawy sadowniczej  uprawą na gruntach ornych, a w przypadku interwencji PS WPR – możliwość: (i) zastąpienia  upraw na gruntach ornych  uprawami sadowniczymi, (ii) zastąpienia  TUZ uprawami na gruntach ornych lub sadowniczymi,  (iii)   zmiany gatunku uprawy sadowniczej;
• obniżenie wymaganej min. obsady zwierząt w przypadku premii za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą z 0,5 do 0,3 DJP/ha;
• przyznawanie płatności ekologicznych do gruntów wykorzystywanych na potrzeby spełnienia normy GAEC 8, tj. ugorów bez produkcji wg stawki dla upraw rolniczych po okresie konwersji (1.571 PLN/ha). Grunt musi pozostawać w systemie rolnictwa ekologicznego.

9. Główne zmiany w zakresie interwencji leśnych i zadrzewieniowych PS WPR:

• wprowadzenie uproszczeń w przypadku ubiegania się o przyznanie pomocy do gruntów zalesionych w wyniku sukcesji naturalnej poprzez rezygnację z załącznika do wniosku, jakim była mapa geodety;
• rozszerzenie listy gatunków drzew i krzewów, które mogą być wykorzystywane w interwencjach leśno-zadrzewieniowych;
• doprecyzowanie przepisów w zakresie dokumentów planistycznych z gminy, które stanowią załącznik do wniosku o sporządzenie planu zalesienia.

10. Zmiany w zakresie Płatności ONW:

Od 2024 r., zwiększone zostały stawki płatności na obszarach ONW typ górski i podgórski dla rolników posiadających zwierzęta trawożerne.

• na obszarach strefy II ONW typ specyficzny tzw. podgórskiej ze zwierzętami, ze stawki 550 zł/ha do 676 zł/ha,
• na obszarach ONW typ górski, z 750 zł/ha do 829 zł/ha.
  Ponadto zmniejszony został wymóg minimalnej obsady zwierząt trawożernych uprawniającej do ubiegania się o te płatności z 0,5 DJP do 0,3 DJP.

Czy będą dopłaty do małych gospodarstw w 2024?

Tak, rolnicy mieli możliwość ubiegania się o płatność dla małych gospodarstw do 2 sierpnia 2024 roku. Aby otrzymać wsparcie, konieczne było spełnienie kilku warunków, w tym posiadanie gruntów objętych podstawowym wsparciem dochodów o powierzchni co najmniej 1 ha i nieprzekraczającej 5 ha na dzień 31 maja 2024 roku.

Wnioski mogły być składane wyłącznie drogą elektroniczną za pośrednictwem aplikacji eWniosekPlus, gdzie należało załączyć wypełniony formularz oznaczony symbolem Z0296. Ważne jest, że termin składania dokumentów był ostateczny i nie podlegał przedłużeniu ani przywróceniu, a wnioski złożone osobiście lub przesłane innymi kanałami, takimi jak ePUAP czy poczta tradycyjna, nie były rozpatrywane.

Ile wynosi dopłata bezpośrednia 2024? Płatność dla małych gospodarstw

W 2024 roku rolnicy posiadający gospodarstwa o powierzchni do 5 ha użytków rolnych mogli ubiegać się o dopłatę bezpośrednią dla małych gospodarstw. Ta forma wsparcia zastąpiła wszystkie rodzaje płatności bezpośrednich, w tym ekoschematy. Kwota wsparcia wyniosła równowartość 225 EUR/ha, co przekładało się na maksymalnie 1 125 EUR na gospodarstwo.

Dodatkowo, rolnicy, którzy starali się o tę płatność, mieli możliwość ubiegania się o przejściowe wsparcie krajowe, takie jak uzupełniająca płatność podstawowa lub płatność niezwiązaną do tytoniu. Mogli również aplikować o płatności obszarowe w ramach II filaru WPR, takie jak płatności ONW, ekologiczne, rolno-środowiskowo-klimatyczne, czy zalesieniowe, pod warunkiem spełnienia odpowiednich kryteriów.