Co znajdziesz w artykule?
Popularyzowana ekologia ma wiele swoich gałęzi. Jedną z nich jest produkcja zdrowej żywności bez środków chemicznych i nawozów mineralnych ,która staje się coraz modniejsza. Wyprodukowanie jej z punktu widzenia praktycznego i prawnego nie jest jednak takie proste. Każdy z nas może jednak spróbować i założyć ekologiczną farmę.
Gospodarstwo ekologiczne- idea produkcji zdrowej żywności
Produkcja ekologiczna jest ogólnym systemem zarządzania gospodarstwem i produkcji żywności. Łączy praktyki najkorzystniejsze dla środowiska i klimatu poprzez różnorodność biologiczną, ochronę zasobów naturalnych oraz stosowanie norm dotyczących dobrostanu zwierząt i produkcji. Odpowiada na zapotrzebowanie rosnącej liczby konsumentów ,którzy wymagają żywności wyprodukowanej bez użycia sztucznych środków. Produkcja ekologiczna zapewnia nabywcy zdrowe produkty i przyczynia się do ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt. W systemie produkcji ekologicznej wyznaczony cel uzyskuje się poprzez przestrzeganie określonych metod postępowania. Są to bardzo szeroko i głęboko ingerujące w produkcję regulacje prawne zunifikowane na całym obszarze wspólnoty, o charakterze dyrektyw i rozporządzeń. Nad ich przestrzeganiem czuwają jednostki certyfikujące, same też pozostające pod kontrolą krajowych służb inspekcji jakości. Postępujący wzrost popytu na żywność ekologiczną jest konsekwencją pojawienia się mody na zdrowy styl życia. Ludzie coraz częściej podejmują starania, by zabezpieczyć się przed chorobami nowotworowymi, alergiami i otyłością. Konsekwencją tych działań jest zainteresowanie się eko żywnością. Obecnie w Polsce żywność ekologiczna staje się coraz bardziej popularna i poszukiwana. Trzeba jednak liczyć się z tym, że odbiorcy żywności ekologicznej są coraz bardziej wymagający, oczekują produkcji prowadzonej z poszanowaniem środowiska, jak również bezpiecznej, smacznej i atrakcyjnej wizualnie. Aby więc spełnić oczekiwania konsumentów, żywność musi być nie tylko produkowana metodami ekologicznymi, ale również spełniać inne wysokie wymagania jakościowe. Taka sytuacja wymaga nie tylko dużej świadomości producenta, ale również znacznej wiedzy fachowej.
Gospodarstwo ekologiczne – jak zostać rolnikiem ekologicznym
Prowadzenie gospodarstwa ekologicznego nie jest proste. Ważne jest skrupulatne przestrzeganie zasad, przepisów i wymogów ekorolnictwa. Rolnik ekologiczny powinien znać wszystkie wymogi i mieć świadomość wszystkich prowadzonych działań. Każdy producent musi być zarejestrowany w agencji kontroli. Organ ten jest odpowiedzialny za kontrolowanie produkcji i egzekwowanie przepisów. Jest to zazwyczaj coroczna inspekcja oraz szereg kontroli potwierdzających zgodność produkcji z prawem.
Każde gospodarstwo, które chce produkować w sposób ekologiczny, musi przejść proces zwany „przekształceniem”. Podczas tego procesu należy stosować metody produkcji ekologicznej, ale produktu końcowego nie można sprzedawać jako produktu ekologicznego. Długość okresu przekształcenia zależy od rodzaju wytwarzanego produktu :
-3 lata w przypadku sadów z wieloletnimi owocami miękkimi, owocami z drzew i winogronami
– 12 miesięcy w przypadku hodowli świń i drobiu
– 2 lata w przypadku upraw rocznych na paszę dla przeżuwaczy.
Okres przekształcenia może być dla gospodarstw przechodzących na uprawy ekologiczne trudny. Dzieje się tak dlatego, że metody ekologiczne często skutkują niższymi plonami, a jednocześnie żywności wyprodukowanej w okresie przekształcania nie można sprzedawać za tę samą cenę co żywność ekologiczną. Z tego względu, aby pomóc gospodarstwom przechodzącym na produkcję ekologiczną w rozpoczęciu działalności, Unia Europejska i kraje UE oferują różne środki wsparcia. Wszystkie rośliny uprawiane w okresie przekształcania muszą pochodzić z nasion ekologicznych. Unijne wsparcie finansowe może obejmować zarówno przekształcenie gospodarstwa w gospodarstwo ekologiczne, jak i utrzymanie statusu ekologicznego. Wsparcie jest wyrazem uznania za wkład rolnictwa ekologicznego w realizację szeregu priorytetów rozwoju obszarów wiejskich i potencjalne korzyści społeczne, które mogą wynikać z metod produkcji ekologicznej. Kraje UE mogą przyznawać wsparcie na różne sposoby. W ten sposób mogą odpowiadać na konkretne wyzwania, przed którymi stoją rolnicy ekologiczni. Rolnicy ekologiczni mogą również ubiegać się o inne formy wsparcia dochodu w ramach wspólnej polityki rolnej (WPR). Obejmują one płatności bezpośrednie i płatności dla młodych rolników. Ponadto rolnicy ekologiczni automatycznie kwalifikują się do płatności z tytułu zazieleniania. Płatności z tytułu zazieleniania mają na celu zachęcenie rolników do podejmowania racjonalnych z punktu widzenia ochrony środowiska decyzji, a automatyczne płatności dla rolników prowadzących gospodarstwa ekologiczne są formą nagrody za wiele korzyści, jakie rolnictwo ekologiczne przynosi środowisku.
Gospodarstwo ekologiczne – produkcja roślinna i zwierzęca
Na wstępie warto zapoznać się z zasadami prowadzenia gospodarstwa ekologicznego oraz obowiązujących przepisów krajowych i unijnych. Należy dobrze przeanalizować możliwości swojego gospodarstwa i własne predyspozycje. Rolnik powinien rozważyć, czy jest w stanie prowadzić produkcję roślinną bez użycia nawozów mineralnych i chemicznych środków ochrony roślin oraz zastosować wieloletni płodozmian uwzględniający, głęboko korzeniące się rośliny bobowate z przeznaczeniem na zielony nawóz. Trzeba wziąć pod uwagę, czy jest możliwość prowadzenia produkcji zwierzęcej w oparciu o pasze wyprodukowane głównie we własnym gospodarstwie, oraz czy jesteśmy w stanie zapewnić zwierzętom właściwy system utrzymania i dobrostan na wysokim poziomie. W analizie trzeba również uwzględnić fakt większych nakładów pracy ręcznej i mechanicznej. Należy zastanowić się przede wszystkim nad profilem produkcji. Gospodarstwo może skupić się np. na produkcji warzyw, owoców, bądź ziół. Ważne tutaj jest prowadzenie odpowiednich i rzetelnych informacji ,które są podstawą w razie kontroli. W rolnictwie ekologicznym ważna jest duża zależność produkcji zwierzęcej i roślinnej. Nawozy wprowadzone do gleby w tym systemie to głównie obornik. Błędnym myśleniem jest ,że w ekologii wykorzystuje się tylko stare metody uprawy roślin i hodowli zwierząt. Rolnictwo ekologiczne jest oparte również o innowacyjne technologie oraz te sprawdzone naukowo tj. dbałość o utrzymanie równowagi biologicznej w środowisku i swojej produkcji rolniczej. W glebie szczególną dbałość skupiamy na zachowaniu i utrzymaniu wysokiego poziomu dobrej jakościowo biologicznie próchnicy, bo tylko tak można realnie warunkować właściwą żyzność gleb uprawnych. Wspomniana zależność między dwoma sektorami produkcji (zwierzęcej, roślinnej) pozwala na zrównoważenie produkcji i zamknięcia obiegu materii.
Autor: Michał Piśny
Źródło: Zasady prowadzenia gospodarstw w systemie rolnictwa ekologicznego CDR w Brwinowie , ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/farming/organic-farming/becoming-organic-farmer
