Co znajdziesz w artykule?
Wapno tlenkowe (CaO) jest wapnem dającym najszybsze efekty po wykonanym zabiegu nawożenia. Jego zaletą jest to, że jony wapnia w szybkim tempie przenikają do kompleksu sorpcyjnego gleby i usuwają z niego szkodliwe jony glinu i manganu, które działają toksycznie na rozwój systemu korzeniowego roślin, a tym samym ograniczają pobór składników pokarmowych z gleby.
Wielu naukowców twierdzi, że zastosowania wapna tlenkowego, może spowodować destabilizację przemian mikrobiologicznych w glebie, gdyż po zastosowaniu szybko reaktywnego wapna tworzy się silnie żrący wodorotlenek wapnia i należy unikać stosowania go pogłównie lub w krótkim okresie przed siewem, ponieważ może to skutkować zaburzeniami w kiełkowaniu i wschodach roślin.
Wpływ dawki wapna tlenkowego na plon ziarna kukurydzy – badania
Zdania wielu autorów na temat negatywnego działania wapna tlenkowego, próbuje ,,obalić” firma Lhoist, która zdecydowała się na przeprowadzenie badań polowych z użyciem swojego wapna tlenkowego Oxyfertil CaO 90.
Część polowa została zrealizowana na terenie Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian w Krzyżewie. Doświadczenie prowadzono w latach 2021-2023 i zlokalizowano je na glebie średniej, należącej do kompleksu żytniego bardzo dobrego.
Celem badań było określenie wpływu dawki nawozu wapniowego (tlenku wapnia 90%) w ilości od 300 do 1500 kg·ha-1 na plon ziarna kukurydzy, zasobność gleby oraz zawartość próchnicy i odczynu gleby w latach 2021-2023.
Przez cały sezon wegetacyjny prowadzono pomiary i obserwacje bonitacyjne, w tym:
- wysokość roślin,
- wysokość osadzenia kolby,
- stay green (utrzymywanie zieleni),
- a w 2023 rozszerzono obserwacje o wczesny wigor.
Wyniki obserwacji w latach 2021- 2023 przedstawiono w tabeli 1.
Jakie uzyskano wyniki?
Z powyższych danych wynika, że bez względu na dawkę wapna wysokoreaktywnego kukurydza dobrze radziła sobie z rozwojem, osiągając wysokość w roku 2023 wyższą niż na kontroli, w roku 2022, dawka 900 kg·ha-1 wapna zrównała wysokość z kontrolą, a na pozostałych kombinacjach (dawkach) różnica w wysokości wahała się od 15 do 30 cm.
Wysokość osadzenia kolby w poszczególnych latach była zmienna i częściowo zależna od wysokości roślin oraz od odmiany.
Stay green jest cechą odmianową, ale często zależną od panujących warunków glebowych i klimatycznych. Z zestawionych wyników widać, że rok 2023 pod względem utrzymywania zieleni był zdecydowanie lepszy niż 2022, na uwagę zasługuje fakt, że od dawki 900 kg·ha-1 wapna i wzwyż odmiana lepiej utrzymywała zieleń.
W roku 2023 wykonano ocenę wczesnego wigoru, czyli reakcję odmiany na panujące warunki atmosferyczne. Ocenę wykonano w fazie 5-7 liścia. Taką fazę rośliny osiągnęły w pierwszej dekadzie czerwca. Wczesny wigor na każdym badanym obiekcie był bardzo dobry i oceniono go na 9. Oznacza to iż rozwój kukurydzy był prawidłowy pomimo niskich temperatur oraz małej ilości opadów atmosferycznych – nie zaobserwowano braków w pobieraniu składników pokarmowych, liście były wybarwione, jędrne, a rośliny wyrównane we wzroście.
Analizując powyższą tabelę z plonami ziarna kukurydzy jednoznacznie można stwierdzić, że w roku 2021-2022 po zastosowaniu 300 kg·ha-1 wapna plon ziarna w porównaniu do kontroli spadł o około 9 dt, zaś w 2023 sytuacja była odwrotna.
Plon przy zastosowaniu 300 kg kg·ha-1 wapna wzrósł o 3 dt. Przy zastosowaniu 600 kg·ha-1 wapna w roku 2023 i 2022 uzyskane plony były niższe od 18 do 20 dt w porównaniu do kontroli, zaś w 2021 były wyższe o 8 dt.
Analizując następną kombinację czyli 900 kg·ha-1 wapna, stwierdzić można, że w trzech badanych latach plon był wyższy niż otrzymany na kontroli. W roku 2023 o 3 dt, w 2022 o 25 dt. zaś w 2021 o 8 dt.
Zwiększająca się dawka wapna tlenkowego na kolejnej kombinacji spowodowała kolejny wzrost plonu w dwóch badanych latach, czyli w 2023 i w 2021 od 9 do 11 dt, w porównaniu do poprzedniej kombinacji, zaś w 2022 plon spadł o 3 dt. Odwrotną sytuację odnotowano przy kombinacji 1500 kg·ha-1, gdyż w roku 2022 plon wzrósł o 13 dt w porównaniu do 1200 wapna kg·ha-1 , zaś w 2021 i 2023 spadł od 9 dt do 29 dt.
Przed wysiewem i założeniem doświadczenia, w każdym badanym roku, pobrano próbę glebową, którą poddano analizie w Stacji Chemiczno-Rolniczej w Białymstoku. Na podstawie otrzymanych wyników ustalono i zastosowano nawożenie mineralne w okresie wegetacyjnym. Wyniki analizy zamieszczono w tabeli nr. 3
Analizując poniższą tabelę, stwierdza się, że zasobność w poszczególne pierwiastki była od bardzo wysokich do niskich. Odczyn gleby obojętny, a zawartość próchnicy w 2022 – 1,55%, a w 2023 – 2,45%.
Po zbiorze doświadczeń w każdym roku pobrano próbę glebową w celu określenia wpływu wapnowania na zawartość próchnicy i pH gleby. Otrzymane wyniki zestawiono w tabeli nr 4.
Analizując tabelę nr 4 stwierdzić można, że zasobność gleby po zbiorze kukurydzy w poszczególnych latach badań znacznie różni się od prób pobranych przed wysiewem kukurydzy. Wynika, to z tego, że zapotrzebowanie na poszczególne pierwiastki, a w szczególności na potas i magnez jest bardzo duże w czasie sezonu wegetacyjnego kukurydzy.
Jak wapno tlenkowe wpływa na glebę i rozwój roślin?
Na uwagę zasługuję wzrost pH gleby w 2023 roku przy zastosowaniu 900 kg·ha-1 i wzrost zawartości próchnicy przy tym samym nawożeniu w 2022 roku oraz wzrost plonu ziarna w trzech badanych latach.
Z przedstawionych wyników badań nie można jednoznacznie stwierdzić, że wapno tlenkowe ,,pali ziemię”. Jest to wapno wysokoreaktywne, które w trzech latach badań nie wpłynęło:
– na pogorszenie kiełkowania i wschody roślin,
– negatywnie na rozwój systemu korzeniowego,
– negatywnie na wczesny wigor roślin,
– nie jednoznacznie wpływa na próchnicę gleby, gdyż w 2022 nastąpił wzrost zawartości próchnicy, natomiast w 2023 przy dawce 300kg·ha-1 wzrasta, a przy następnych kombinacjach spada.
Wapno Oxyfertil 90%
Zastosowanie wapna wysokoreaktywnego Oxyfertil 90% w dawce 900kg·ha-1 pozytywnie wpłynęło:
– w szybkim tempie na przeniknięcie do kompleksu sorpcyjnego gleby, poprawiając w dwóch latach badań pH gleby;
– na rozwój systemu korzeniowego roślin,
– na wczesny wigor roślin,
– na utrzymywanie zieleni (stay green),
– na plon ziarna kukurydzy,
– na wzrost zawartości magnezu w glebie w dwóch badanych latach.
Czy jednoznacznie stwierdzić można, że wapno tlenkowe ,,pali ziemię”? Z przedstawionych wyników badań firmy Lhoist wynika, że NIE!
Uważam, że badania powinny być dalej kontynuowane, należy tylko doprecyzować metodykę badań tzn. próba glebowa powinna być pobrana pod każdą kombinację i określona zawartość próchnicy oraz kwasowość gleby. Sugeruję założenie doświadczenia na glebie lekko kwaśnej, aby zaobserwować podniesienie pH gleby, wykluczyć zmienność glebową oraz badania przeprowadzać na tej samej odmianie.
Autor: dr inż. Jolanta Puczel
