Co znajdziesz w artykule?
Autor: Andrzej Bąk – WGT S.A.
Za nami trzeci z kolei tydzień silnych spadków notowań na giełdowym rynku zbóż i unijnego rzepaku. W Paryżu wyceny kontraktów notują swoje wielomiesięczne minima. Notowania zbóż w Chicago są w silnym trendzie spadkowym napędzanym przez fundusze hedgingowe (kapitał spekulacyjny). Dominującym narzędziem inwestycyjnym jest teraz analiza wykresów, a dane fundamentalne zeszły na drugi plan (spadków nie zahamowały najnowsze bardzo dobre amerykańskie dane eksportowe). Sytuacji nie poprawia nieokreślona czasowo perspektywa zakończenia negocjacji handlowych na linii USA-Chiny. Przecenom sprzyja też fakt, że obrót marcowymi seriami kontraktów futures zbliża się do końca po obu stronach Atlantyku. Najwcześniej, bo już 5-marca zakończą się notowania unijnej kukurydzy i to właśnie ten kontrakt najmocniej tanieje w piątek. 10-marca zamknie się handel terminem marcowym na unijną pszenicę, a 14-marca wygaśnie handel marcowymi seriami seriami zbóż i kompleksu sojowego na giełdzie w Chicago.
Zamknięcie piątkowej sesji w Paryżu (01-03-2019) / zmiana tygodniowa:
- Kukurydza (marzec-19): 157,75 eur/t / -6,5 eur/t (-3,96%);
- Pszenica (marzec-19): 191,0 eur/t / -5,0 eur/t (-2,55%);
- Rzepak (maj-19): 355,5 eur/t / -5,75 eur/t (-1,59%).
Ceny zbóż w kraju spadały w drugiej połowie lutego (MRiRW)
Zdecydowane przeceny kontraktów giełdowych na zboża i rzepak w lutym przeniosły się także na nasz krajowy rynek. O ile jeszcze w I dekadzie lutego większość zbóż zaliczała maksima ceny średniej, to dwa kolejne tygodnie przyniosły odwrócenie tendencji wzrostowej. Pokazują to ostatnie raporty MRiRW. W tygodniu 18 – 24.02.2019) spadły ceny średnie krajowe większości zbóż. Na jedenaście raportowanych, aż osiem zbóż potaniało w skupie, podczas gdy cena trzech wzrosła, najczęściej tylko symbolicznie.
Do, będących w mniejszości, drożejących gatunków należało żyto paszowe – wycenione na 727 zł/t (+1 zł w tygodniu), owies konsumpcyjny za którego tonę płacono 798 zł (+2 zł w tygodniu) i jęczmień paszowy, który podrożał najbardziej. Tonę tego jęczmienia wyceniono średnio w kraju na 845 zł (+12 zł w tygodniu) – najwyżej od przynajmniej połowy 2013 roku.
W śród taniejących zbóż rekordzistą był jęczmień konsumpcyjny, który jednak tydzień wcześniej zaliczył swój wieloletni rekord ceny średniej na poziomie 831 zł/t. W skali tygodnia cena średnia tego zboża obniżyła się o 6%, do 782 zł/t. Pozostałe taniejące zboża straciły na wartości średnio o kilka do kilkunastu złotych na tonie. W tej grupie znalazła się między innymi pszenica. Cena średnia krajowa pszenicy paszowej obniżyła się o symboliczne 2 zł/t (po spadku o 51 zł/t – tydzień wcześniej) i została ustalona na 799 zł/t. Ziarno przeznaczone na konsumpcję potaniało o 12 zł, do 840 zł/t (-26 zł w ciągu 2 tygodni). W ujęciu regionalnym ceny średnie pszenicy wahały się od 780 zł/t – ziarno paszowe w makroregionie północno-zachodnim, do 847 zł/t – ziarno konsumpcyjne w makroregionie południowym (też północno-zachodnim). Najmniej (tylko 1 zł, do 739 zł/t) potaniała w analizowanym tygodniu kukurydza.
W krajowych punktach skupu zmalał udział pszenicy konsumpcyjnej (nadal stanowiła blisko połowę zakupów) na rzecz ziarna pszenicy kupowanego na potrzeby paszowe (28%). Spory, bo 11% udział miała też kukurydza.
Porównanie cen w skali roku:
Mimo ostatnich przecen ceny średnie krajowe skupu ziarna zbóż są ciągle o przynajmniej 20%-25% (kukurydza, pszenica, żyto) wyższe niż rok temu. Jednak rekordzista – owies, podrożał w tym czasie blisko połowę.
Eksport unijnej pszenicy znacznie przyspieszył w ostatnich tygodniach
W tygodniu kończącym się 24-lutego kraje Unii Europejskiej wyeksportowały (poza UE) 159 tys. ton pszenicy miękkiej, ale wynik ten zostanie najpewniej skorygowany w górę. Dla porównania, tydzień wcześniej UE wyeksportowała rekordowe w tym sezonie 558 tys. ton tego zboża – po korekcie (tylko 201 tys. ton w pierwotnym raporcie). Od początku lipca (początek sezonu 2018/19) wywieziono poza UE 11,23 mln ton pszenicy miękkiej, czyli nadal o 1/5 mniej niż w analogicznym okresie sezonu 2017/18. Unijny eksport pszenicy przyspieszył w ostatnich tygodniach i jest na dobrej drodze do wykonania celu postawionego przez KE na poziomie 18 mln ton (pszenicy miękkiej).
W analizowanym tygodniu polski udział w eksporcie pszenicy poza UE był mały i wyniósł 15,1 tys. ton. Od początku sezonu wyeksportowaliśmy poza UE 869,3 tys. ton, co daje nam 4 miejsce w rankingu eksporterów unijnej pszenicy. Pszenica pochodząca z Polski stanowi 7,7% unijnego eksportu, a wyprzedzają nas Niemcy (10,1%), Rumunia (21,6%) i Francja (45,1%). Tuż za nami jest Litwa z wynikiem 7,6% (851 tys. ton).
W sezonie 2018/19 import wzrósł o ponad 1/3, a kukurydzy o blisko połowę – licząc rok do roku. Prawie 60% sprowadzonej kukurydzy i 20% pszenicy pochodzi z Ukrainy. Rosja odpowiada za ponad 1/4 importowanej do Unii Europejskiej pszenicy. Import wszystkich zbóż do UE od początku tego sezonu wynosi 20,873 mln ton i jest o 36% większy niż przed rokiem (w analogicznym okresie).
W raportowanym tygodniu (kończący się 24-lutego) sprowadzono do UE: 419.034 ton kukurydzy. Łącznie w tym sezonie jest to już 16,078 mln ton. Oznacza to wynik o 45% lepszy niż przed rokiem. Nieco ponad 80% kukurydzy importowane jest z dwóch krajów. Są to Ukraina (9,26 mln ton=58%) i Brazylia (3,91 mln ton=24%). Pozostałe liczące się kierunki importu to: Kanada (8%) oraz Argentyna i Serbia – po 2%. W ujęciu rocznym import kukurydzy z Ukrainy wzrósł ponad 2 razy – częściowo kosztem ziarna pochodzącego z Brazylii. W analizowanym tygodniu (kończącym się 24-lutego) sprowadzono na teren UE 22.757 ton pszenicy (miękka, durum oraz mąka w ekwiwalencie ziarna). Łącznie od początku sezonu zaimportowano 4,041 mln ton pszenicy (razem z mąką). Jest to wynik o 9% lepszy niż w tym samym okresie sezonu 2017/18. Źródłem importowanej do UE pszenicy miękkiej jest głównie Rosja (0,86 mln t=27%), Ukraina (0,64 mln ton=20%), Kanada (0,55 mln ton=17%). Warto zauważyć, że import rosyjskiej pszenicy miękkiej wzrósł trzykrotnie – licząc rok do roku. Pszenica durum sprowadzana jest przede wszystkim z Kanady (0,37 mln ton=50%) i USA (0,173 mln ton=23%).
Słabo rośnie eksport
Polski eksport pszenicy (poza UE) wzrósł w tym sezonie o 40% (rok do roku), daleko mu jednak do wyniku z sezonu 2016/17. W tygodniu kończącym się 24-lutego Polska wyeksportowała poza UE tylko 15 tys. ton pszenicy, czyli ok. 10% unijnego eksportu. Po 35 tygodniu sezonu 2018/19 zajmujemy 4 miejsce w rankingu eksporterów unijnej pszenicy. W tym sezonie pszenica pochodząca z Polski stanowi 8% unijnego eksportu (854,2 tys. ton). Kolejne kraje to: Niemcy (9%), Rumunia (22%) i Francja (47%). W tygodniu (18-24.02.2019) Polska wyeksportowała poza UE: 15.118 ton pszenicy, 37 ton mąki pszennej (w ekwiwalencie ziarna) i 136 ton słodu (w ekwiwalencie ziarna jęczmienia). Od początku tego sezonu (od 1-lipca 2018) kraj nasz wyeksportował poza Unię Europejską : 920.066 ton wszystkich zbóż, w tym 869.302 ton pszenicy. Stanowi to tylko 5% całego eksportu zbóż i 8% eksportu unijnego pszenicy. Dla porównania, w ciągu 35 tygodni sezonu 2017/18 wyeksportowaliśmy tylko 686.980 ton zbóż, w tym 623.072 ton pszenicy. W sezonie 2016/17 (w analogicznym okresie) było to aż 2,143 mln ton wszystkich zbóż i 2,069 mln ton pszenicy.
Tygodniowy (18-24.02.2019) import do Polski to: 4.704 ton zbóż, w tym 3.380 ton kukurydzy. Import zbóż do Polski (spoza UE) od początku sezonu osiągnął wynik 242.740 ton, w tym 176.546 ton kukurydzy. Odpowiada to za tylko 1,2% unijnego importu ziarna zbóż i 1,1% importowanej kukurydzy. W 2018 roku zboża w Polsce uprawiano na 7,850 mln ha, a zbiory wyniosły 26,71 mln ton. Stanowi to (w skali UE): 14% areału i tylko 9% produkcji zbożowej. Plonowanie zbóż w naszym kraju było o ok. 40% mniejsze od średniej unijnej. Średnia wydajność wszystkich zbóż wyniosła w naszym kraju tylko 3,40 t/ha, w porównaniu do 5,28 t/ha w całej UE. Pszenica plonowała w Polsce na poziomie 4,08 t/ha, a średnio w UE było to 6,62 t/ha.
Rynek paliw
Benzyna i olej napędowy potaniały w ciągu tygodnia o średnio 2 grosze za litr, a autogaz wyceniany jest o 3 grosze niżej. Litr najpopularniejszej benzyny Pb95 kosztuje średnio 4,71 zł, a olej napędowy wyceniony został na 4,97 zł (ceny z 27-lutego). W minionym tygodniu paliwa potaniały na stacjach paliw bardziej niż spadły ich ceny hurtowe. W konsekwencji średnia marża na sprzedaży 1 litra ON jest już minimalnie ujemna, a na sprzedaży najpopularniejszej z benzyn stacje zarabiają średnio 14 groszy.
Przypominam, że ropa taniała systematycznie od początku października, do Świąt Bożego Narodzenia, tracąc w tym czasie 40% swojej wyceny. Nasze rafinerie nie nadążały wtedy z obniżaniem cen hurtowych, a stacje paliw ignorowały przeceny w hurcie. W efekcie marże na litrze ON i Pb95 sięgały nawet 55-60 groszy (listopad-grudzień). Zwykle jest to kilkanaście groszy na litrze. W I dekadzie stycznia, a potem w połowie lutego notowania surowca odrobiły blisko połowę wcześniejszych spadków, wymuszając wyższe ceny w hurcie (patrz wykres).
Ceny średnie paliw w detalu: 27-02-2019 / zmiana tygodniowa (według portalu e-petrol.pl):
• Pb98: 5,05 zł/l (-2 gr/l);
• Pb95: 4,71 zł/l (-2 gr/l);
• ON: 4,97 zł/l (-2 gr/l);
• LPG: 2,12 zł/l (-3 gr/l).
Średnia marża stacji paliw na 1 litrze Pb95 wyniosła:
- 2017 r: 17 groszy,
- 2018 r: 20 groszy,
- 2019 r: 37 groszy, ale w ostatnim tygodniu to tylko 14 gr/l.
Średnia marża na 1 litrze ON wyniosła:
- 2017 r: 13 groszy,
- 2018 r: 9 groszy,
- 2019 r: 21 groszy, ale w ostatnim tygodniu marża jest ujemna (-1 gr/l) !!!
Obliczono na podstawie cen publikowanych przez PKN Orlen (ceny hurtowe) i e-Petrol (ceny średnie na stacjach paliw)
Źródło: CBoT, Euronext-Paryż, www.ewgt.com.pl, MRiRW, www.e-petrol, PKN-Orlen, KE;
