Co znajdziesz w artykule?
Dziś (26 maja br.), czyli Dzień Matki. Dla nas ludzi to bardzo dobra okazja do przypomnienia sobie jak wielką rolę odegrały i jakie znaczenie mają dla nas istoty, dzięki którym najprościej rzecz ujmując: żyjemy.
A jak to wygląda w świecie zwierząt?
Pytanie to zadali sobie biolodzy z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
– Jako ludzie doby mediów społecznościowych chyba zbyt wiele czasu i uwagi poświęcamy przypadkom skrajnym. Nawet w tej materii – stwierdza profesor Piotr Tryjanowski z Katedry Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. – Tymczasem w większości przypadków dotyczących zwierząt, rola matki wygląda na znacznie mniej spektakularną: pokonywanie trosk codziennego życia, opieka nad dziećmi, negocjacje z nie zawsze skorym do współpracy partnerem, czyli po prostu krew, pot i łzy. I tak to wygląda.
Profesor Tryjanowski podkreśla też, że najwięcej danych naukowych dotyczących roli macierzyństwa u zwierząt pochodzi z badań nad kręgowcami wyższymi – ptakami i ssakami. Jednak dla pełnego obrazu zjawiska należy stwierdzić, że także u wielu innych, znacznie bardziej prymitywnych zwierząt, objawiają się niezwykłe wprost przykłady macierzyństwa. Przy czym przykłady te są mniej znane niż obrazy troskliwych matek ptaków czy ssaków. Nie mniej jednak zdarzają się naprawdę spektakularne sytuacje i zjawiska.
Troskliwa matka skorka
– Z pewnością możemy tu wspomnieć o chrząszczach produkujących wydzielinę do karmienia larw, albo o oblizujących jaja skorkach, które czynią to by pozbyć się zagrażających potomstwu grzybów i bakterii. Możemy też wymienić pająki – pogońce – przenoszące swoje młode na plecach – wymienia Prof. Tryjanowski.
Uczony swoją opowieść uzupełnia wspomnieniem o gatunku płazów zwanych drzewołazami, (które nieco przypominają małe żabki). U zwierząt tych matka w warunkach zagrożenia przenosi młode do bezpiecznej kałuży z wodą.
– Bardzo czułe są też samice krokodyli – śmieje się prof. Piotr Tryjanowski. – Jednak tylko przez chwilę, bo po usamodzielnieniu się dzieci natychmiast przegonią je ze swych terytoriów.
Definicja zwierzęcej matki
– Gdybym miał jakoś prosto podsumować i definiować wysiłek macierzyński zwierząt, to pewnie byłby to zestaw następujących cech: oczy dookoła głowy, akceptacja pewnych błędów i potknięć potomstwa, spora doza wyrozumiałości i… praca 24 godziny na dobę – stwierdza uczony. – I to ostatnie zadanie wcale nie jest przerysowane. Na przykład matki orek i delfinów, tuż po urodzeniu młodych w ogóle nie śpią i wyłącznie opiekują się młodymi!
Liczy się zdanie wujów!
Czasem też, jak zauważa poznański biolog, nie wystarcza sama opieka, trzeba tu jeszcze matczynego sprytu i znajomości relacji społecznych. U słoni na przykład matka prócz fizycznej opieki nad potomstwem musi jeszcze budować specjalne relacje w kręgu krewniaków, tak by jej potomstwo było zaakceptowane przez innych członków stada.
– Macierzyństwo u zwierząt to zatem olbrzymie spektrum możliwości, prawdziwa fantazja Matki Natury – mówi poznański badacz. – Różne są też strategie przetrwania. Są gatunki idące na ilość, gdzie samica składa tysiące jajeczek i znika, a są takie, które rodzą jednego wymuskanego potomka i poświęcają jego rozwojowi wszystkie siły witalne.
U dużej też grupy gatunków młode nigdy, po uzyskaniu dojrzałości, praktycznie już swojej matki nie zobaczą. Z pewnością więc nie podziękują im za trud rodzenia i wychowania. Jak na przykład my ludzie.
A jak to wygląda w gospodarstwach?
W powyższym kontekście nasunęło się nam pytanie:
Czy w waszych gospodarstwach lub w ich otoczeniu zdarzyło się wam zaobserwować ciekawe przypadki zachowań zwierzęcych matek względem ich potomstwa?
A może zdarzają się też zwierzęce adopcje? Będzie nam niezmiernie miło jeśli podzielicie się z nami waszymi obserwacjami.
Źródło: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Foto: Pixabay
