Co znajdziesz w artykule?
Powierzchnia uprawy roślin strączkowych w naszym kraju sukcesywnie się powiększa. W obliczu stosowania uproszczeń w uprawie często pojawiają się pytania jaką technologię uprawy i siewu zastosować w przypadku uprawy m. in grochu, bobiku, soi czy łubinów.
Krajowe źródła białka paszowego
W tym celu przeprowadzono badania w ramach wieloletniego programu białkowego, które pozwoliły ocenić plon uzyskanych nasion dla różnych technologii uprawy, a także ich zysk ekonomiczny. Czy opłaca się uprawiać rośliny strączkowe? Zdecydowanie tak! O zaletach uprawy roślin białkowych rozmawialiśmy z dr hab. Tomaszem Piechotą z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Uprawa roślin strączkowych w uproszczeniu
W ramach Programu Wieloletniego MRiRW na lata 2016–2020 p.n. „Zwiększenie wykorzystania krajowego białka paszowego dla produkcji wysokiej jakości produktów zwierzęcych w warunkach zrównoważonego rozwoju” w latach 2017–2018, między innymi na polach ZDD Brody k. Lwówka (województwo wielkopolskie), przeprowadzono 5 doświadczeń łanowych według następującego schematu:
I. uprawa tradycyjna orkowa i siew tradycyjny, w rzędy co 12,5 cm po międzyplonie facelii (kontrola);
II. uprawa tradycyjna orkowa, siew pasowy (strip tillage), w rzędy co 33,4 cm bez międzyplonu facelii;
III. uprawa uproszczona (bezorkowa) po facelii, siew pasowy (strip tillage), w rzędy co 33,4 cm;
IV. uprawa pasowa, siew pasowy (strip tillage) bezpośrednio w mulcz po facelii, w rzędy co 33,4 cm;
V. uprawa pasowa, siew pasowy (strip tillage) bezpośrednio w ściernisko po pszenicy ozimej, bez międzyplonu facelii, w rzędy co 33,4 cm.
Plonowanie strączkowych w zależności od technologi uprawy
Przeprowadzone dotychczas doświadczenia łanowe pozwalają stwierdzić, że spośród roślin strączkowych bobik oraz łubin wąskolistny reagowały największą zwyżką plonu nasion we wszystkich zastosowanych wariantach uprawy pasowej (strip tillage), w porównaniu do tradycyjnej uprawy orkowej. Groch siewny, łubin biały oraz soja plonowały na zbliżonym poziomie z uprawą tradycyjną.
Plony nasion [t/ha] roślin strączkowych w zależności od technologii uprawy (ZDD Brody lata 2017-2018)
| Technologia uprawy | Sposób siewu/rozstawa rzędów (cm) | Bobik | Groch siewny | Łubin biały | Łubin wąskolistny | Soja |
| Tradycyjna | rzędowy/12,5 | 4,11 (100%) | 5,76 (100%) | 3,49 (100%) | 2,01 (100%) | 2,84 (100%) |
| Tradycyjna | strip tillage/ 33,4 | 5,16 (125%) | 6,16 (107%) | 3,13 (90%) | 2,21 (110%) | 3,05 (107%) |
| Uproszczona | strip tillage/ 33,4 | 4,86 (118%) | 5,61 (97%) | 4,42 (121%) | 2,40 (119%) | 2,68 (94%) |
| Pasowa w mulcz | strip tillage/ 33,4 | 4,82 (117%) | 5,44 (94%) | 3,68 (105%) | 2,35 (117%) | 2,92 (103%) |
| Pasowa w ścierń | strip tillage/ 33,4 | 5,17 (126%) | 5,51 (96%) | 3,32 (95%) | 2,41 (120%) | 2,85 (100%) |
Opłacalność uprawy grochu, bobiku, soi i łubinów
O dochodzie rolniczym decydował przede wszystkim poziom plonowania roślin strączkowych. Najbardziej opłacalny w uprawie bobiku i łubinu wąskolistnego okazał się wariant z siewem pasowym w ściernisko, w grochu siewnym uprawa tradycyjna orkowa a dla łubinu białego uprawa uproszczona z siewem pasowym (strip tillage). Natomiast najbardziej opłacalny, w przypadku soi, był wariant uprawy tradycyjnej (orkowej) oraz pasowej z siewem pasowym w ścierń. Spośród testowanych gatunków najbardziej opłacalna była uprawa grochu siewnego, a najmniej łubinu wąskolistnego.
Dochód rolniczy [zł/ha] z uprawy roślin strączkowych w zależności od technologii uprawy (ZDD Brody lata 2017-2018)
| Technologia uprawy | Sposób siewu/rozstawa rzędów (cm) | Bobik | Groch siewny | Łubin biały | Łubin wąskolistny | Soja |
| Tradycyjna | rzędowy/12,5 | 1756 | 3463 | 1754 | 612 | 1836 |
| Tradycyjna | strip tillage/ 33,4 | 2306 | 3464 | 1071 | 433 | 1473 |
| Uproszczona | strip tillage/ 33,4 | 2033 | 2968 | 2069 | 603 | 1262 |
| Pasowa w mulcz | strip tillage/ 33,4 | 2097 | 2913 | 1663 | 656 | 1683 |
| Pasowa w ścierń | strip tillage/ 33,4 | 2665 | 3246 | 1609 | 980 | 1857 |
Rośliny strączkowe w siewie pasowym
Uprawa uproszczona oraz siew pasowy mogą być z powodzeniem stosowane w uprawach bobiku, łubinu białego i wąskolistnego oraz soi nie powodując obniżki ich plonowania. Siew pasowy (strip tillage), jako przyjazny dla środowiska, zgodny z zasadami rolnictwa zrównoważonego oraz integrowanej ochrony roślin można uznać za agrotechniczny czynnik łagodzący skutki suszy, występującej w okresie wegetacji strączkowych.
